Excuses

Op de dag van de herdenking van de bevrijding van Auschwitz was ik bij het Auschwitzmonument, in het Holocaustmuseum en in de Hollandse Schouwburg. Een indrukwekkende tocht langs verhalen van tirannie, vernietiging en bevrijding van het joodse volk in Europa, van menselijk geluk tot de uitzichtloosheid van de concentratiekampen.
Bij de Auschwitz herdenking heeft ministerpresident Rutte excuses aangeboden voor het handelen van de overheid in de Tweede Wereldoorlog. Na 75 jaar is het er eindelijk van gekomen.

Excuus
De nu nog levende overlevenden van de Holocaust, hun kinderen en kleinkinderen zijn er blij mee. Een legendarisch moment, een daad van betekenis en het gaat om een meervoud aan excuus, want velen in overheidsdienst hebben bewust of niet, gedwongen of vrij meegewerkt aan de vernietiging van Joden, homo’s, Roma, Sinti, politieke gevangenen en verzetsmensen.
Op de foto’s in de Hollandse Schouwburg zie je een Nederlandse politieman staan. Maar ook burgemeesters maakten het verschil de goede of de verkeerde kant op.

Goede Nederlanders
In het Holocaustmuseum ontmoette ik een vrouw die ik de avond tevoren bij de Stolpersteine van haar familie op tv had gezien. We raakten in gesprek. Over 75 jaar en waarom zó laat, maar daar stond zij niet lang bij stil.
Ze zei: “Er waren ook goede Nederlanders en daar ben ik het bewijs van: geboren in 1946 uit een echtpaar dat ondergedoken heeft gezeten.”
En ze straalde!

Marina Slot
marinaslot@kpnmail.nl

Frites mét

Tegenwoordig is – wonderlijk genoeg- ons standaard vervoermiddel de ambulance, de zorgambulance. Deze brengt ons naar afspraken met artsen, onderzoeken, en van en naar ziekenhuizen.
Anders dan de 112 ambulance hebben ze niet zo’n haast en blijven ze even langer bij de patiënt dan gewoonlijk.
Zo kwam het dat we na een ziekenhuisbezoek onlangs bij van Ree belanden, dé vermaarde friteskraam van Hoorn.

Van Van Ree
De ambulancemedewerker vroeg voor vertrek wat mijn vrouw nog eens zou willen en zonder aarzelen zei ze: “Frites mét.” “Van Van Ree” vulde de ambulanceman aan en hij zat helemaal goed. En zo kwam het dat we op een zonnige middag met zijn vieren aan de frites mét zaten in en op de treeplank van de ambulance. Een voorbijganger zag ons genieten en wenste ons ‘eet smakelijk.

IJsje
Diezelfde morgen hadden de ambulancemensen iemand naar het hospice gebracht en dezelfde vraag gesteld. Deze man wilde dolgraag nog een ijsje eten en zo geschiedde.
Zo kan je je werk zo mooi en liefdevol maken als je zelf wilt. En er zelf intens van meegenieten. Van de ander én zelf want deze friten zijn echt niet te versmaden.
Dat is nou klein geluk en groot geluk in één!
Dank je wel mensen van de Zorgambulance namens velen…

Marina Slot
marinaslot@kpnmail.nl

Onbreekbaar

Zo noemen de Nieuw Zeelanders hun land na de aanslagen.
Dat is sterk, dat is samen en verbonden.
Die verbondenheid geeft kracht.
Deze week zei één van onze naasten:
‘Hoeveel kan een mens dragen?’
Daar weet ik geen antwoord op. Ik weet wel dat een mens heel flexibel is en dat je je kunt aanpassen aan omstandigheden, hoe beroerd ook.

Innercircle
Maar soms is het ook wel eens te zwaar, te veel, ondraaglijk.
Dan dragen wij het samen, dat horen wij om ons heen van zoveel mensen, onze innercircle wordt steeds ruimer. Iedereen wil wat doen, staat klaar, ziet dat wij doorbuigen én weer opstaan.
Ik heb nooit gedacht dat we zoveel liefde en aandacht zouden krijgen en dat wij zoveel hulp en steun nodig hebben. Een mens kan niet alleen leven en zeker niet als je afhankelijk wordt van zorg, verpleging, en wij bijna wónen in het ziekenhuis.

Weggetild
In een lied van Huub Oosterhuis staat:
”Nooit wordt iemand weggetild uit de tijd. Maar soms wordt lijden opgeschort. Dan dragen mensen het samen, (…).”
Zo leven wij inmiddels.
Soms zou je wel eens even willen verdwijnen, dat het even anders is, zoals die droom in de nacht waarin je niet ziek bent.
Helaas kan dat niet en toch is het lijden minder als mensen pal staan om jou heen.
‘Dan dragen we samen.’

Marina Slot     
marinaslot@kpnmail.nl

Altijddurende bijstand

Column over kerkasiel in Den Haag, 10 november 2018 – door Diana Vernooij

Het is een gebed zonder eind, schreef een voorganger, die liturgische marathon in de Bethelkerk. In Den Haag wordt door een lange liturgie het kerkasiel voor het gezin Tamrazyan mogelijk gemaakt. Want zolang er een eredienst aan de gang is mag de IND niet binnenvallen volgens de wet. Dus is er vanaf vrijdag 26 oktober dit kerkasiel. Of er ooit een verblijfsvergunning volgt weet niemand, hoe lang het vol te houden is – ook niet. 24 uur in een dag vieringen houden, dat vraagt nogal wat. Na ruim 2 weken hadden er al 300 voorgangers en dominees bijgedragen, waaronder Marc van de Giessen én ik.

Marathon van 2 uur

Een viering van 2 uur had ik aangeboden, want wat is nu één uur op al die uren? Dus 2 uur moest het worden, dat op zich vond ik al een marathon. Mijn lijf en geest is ingesteld op een viering van een uur, de gebruikelijke tijd in De Duif.  Nu 2 uur met mensen die ik amper ken – hoe komen we de tijd door. Ik bereid de viering voor met Harriet Marseille, een Zen Peacemakers-maatje. Jonne gaat mee ter ondersteuning. Ik maakte een strakke opzet met muziek om te zingen, van Duif cd’s, en verder gebeden, teksten en een overweging. Piece de resistance was een luistercirkel: delen wat je ervaringen zijn met asielzoekers, vertellen wat je hart raakt en er een kaars bij opsteken.

Luister! had ik mijn deel van deze lange viering genoemd. Luisteren als een deugd, een genade, en ook een kwaliteit om te beoefenen. Luisteren naar de bries waarin God aan Elia verscheen, luisteren naar gedichten van asielzoekers en vluchtelingen, te beginnen met een gedicht van Hayarpi, de oudste dochter van de familie.

Luistercirkel

Het was zaterdagmiddag. Al snel zaten we met zo’n 30 mensen in de viering. Er kwamen mensen bij, er gingen mensen weer weg. Harriet bediende de knoppen van de geluidsinstallatie en leidde ons in, in de meditatie. Verschillende aanwezigen lazen gedichten, zeiden gebeden – sommigen vooraf gevraagd, anderen ter plekke naar voren komend. Halverwege de luistercirkel beende een man weg uit de viering. Zijn vrouw en dochtertje volgden hem verschrikt. Ik heb ze niet meer gezien.

Deze marathon lijkt op de oude kloostertraditie van altijddurende aanbidding: er is altijd iemand die bidt, dag en nacht. In een klooster wordt dat afgewisseld met de 5 koorgetijden, waar alle religieuzen bij aanwezig zijn. Nu hier in deze permanente liturgie volgen de voorgangers elkaar op, dragen aan elkaar over, nemen het gebed over. Voortdurend aandachtig zijn, luisteren naar de innerlijke stem van God, smeken om liefde en barmhartige aanwezigheid van God in het leven van mensen die wanhopig zijn – en dat gaat maar door.

Gebed zonder einde

Deze liturgische marathon is een gebed zonder eind. Ja, dat is het. Onze betrokkenheid op het leed van anderen is een gebed zonder einde, de ellende in de wereld is een gebed zonder einde. Ons antwoord ook. Misschien kunnen we dit gebed zonder eind, deze altijddurende liturgie niet volhouden tot er een verblijfsvergunning is voor dit gezin. Maar laten we van ons gebed zonder eind wel een altijddurende aanbidding maken, een leven lang aanwezig zijn.

Laten we van ons leven een luisteren naar anderen maken, als een gebed zonder einde: een aanwezigheid bij mensen in nood als een altijddurende bijstand.

Luister! – Kerkasiel Den Haag: Hayarpi Tamrazyan en familie

Zaterdag 10 december, 14:00 – 16:00 uur, Kerkasiel Den Haag

Luisteren naar de verhalen van vluchtelingen, daarvoor open je je hart. Want echt luisteren is luisteren zonder vooroordeel, zonder te denken te weten wat de ander bedoelt. Laten we vluchtelingen tot spreken horen: luister!

In het liturgische gebed-zonder-eind in het Haagse kerkasiel rond de Armeense Hayarpi Tamrazyan en haar familie, verzorgde Diana Vernooij op zaterdag 10 december van 14.00 – 16.00 uur een deel van de marathonviering. Diana Vernooij is lid van de Zen Peacemakers Lage Landen en daarnaast een van de voorgangers van oecumenische basisgemeente De Duif Amsterdam,

We gaan luisteren naar teksten, muziek en we houden met alle aanwezigen een luistercirkel. Wees welkom!

Adres: buurt-en-kerkhuis Bethel, Thomas Schenkestraat 30 in Den Haag.

Dag vol poëzie, muziek, theater en zingen

Het Nieuw Lied Fonds bestaat 25 jaar en viert dit op 17 november met een rijk gevuld programma in het Koepeltheater in Leeuwarden.

Programma onderdelen: Bram van der Vlugt en Nettie Blanken spelen Vasalis; Tom Löwenthal en Geke Bruining zingen met de zaal; Felicity Goodwin en Emma Breedveld maken muziek; Juut Meijer en Annele Meiners spreken een column uit.
Tijd: 11-17 uur (inloop vanaf 10:15 uur met koffie en thee) Plaats: Koepeltheater, Vredeman de Vriesstraat 24A, Leeuwarden Entree: € 18. Inclusiefmuziek, teksten en 2 consumpties. Lunch zelf meebrengen.
Aanmelden via www.nieuwliedfonds.nl

Dank je wel

Na gisteren waarop ik in een geweldige Slotviering afscheid heb mogen nemen, zit ik een beetje beduusd thuis aan de koffie. Wat een geweldige waardering, liefdevolle cadeaus, brieven, kaarten, e-mails, appjes, goede woorden en prachtige liederen heb ik mogen ontvangen!

Ik heb zelfs een prachtige fiets gekregen van het geld dat bijeengebracht is met donaties van velen! Heerlijk, ik ga er op uit! En dan staat er ook nog een doos met hartenkreten, lieve brieven, waar ik de komende dagen elke keer een paar van ga lezen. Want het is bijna te veel om goed op te nemen.

Oogst
De oogst van vijf jaren hard werken en mooi vieren samen, heeft al mijn verwachtingen overtroffen. Die jaren hebben mij veel geboden, ik heb bijgeleerd, ben af en toe uitgegleden, maar heb ook genoten van al die mooie ontmoetingen die ik met velen van jullie heb gehad.

Dus rest mij in mijn laatste column alleen nog maar een oprecht ‘Dank je wel!’ Voor het vertrouwen dat jullie lieten zien en horen, voor de mooie woorden recht uit het hart…

Met een kopje koffie zitten voor de column
Ik ben blij met jullie lezers, ik weet dat velen van de columns hebben genoten doordat  sommigen van jullie mij af en toe op straat, bij Deen of in de kerk vertelden hoe fijn ze mijn stukkies vonden. Dat ze op de ochtend dat de Rotonde, de Schakel of de Cirkel kwam, even met een kopje koffie gingen zitten met de column. Om over de wederwaardigheden, waarnemingen en omzwervingen van een dorpsdominee te lezen.

Aan dat deel van mijn leven is nu een einde gekomen, ik wens jullie allemaal alle goeds, gezondheid en geluk toe. Het ga je goed!

Ds Marina
marinaslot@kpnmail.nl

Op voor huilen

Als ik aan mijn afscheid denk van de mensen in mijn beide gemeentes, dan weet ik zeker dat ik het niet droog houd. Nou is huilen niet zo erg, maar als je alleen maar huilt is ook niet leuk.

Hoe deed ik dat eerder? Ja, bij begrafenissen van dierbaren huilde ik op voorhand, zeker als ik de begrafenis moest leiden of een verhaal moest doen. Bij de begrafenis van mijn eigen broer ben ik het in memoriam gaan schrijven ’s nachts naast de kist, waar hij in lag.

TV-uitzendingen
Bij de begrafenis van Jos Brink heb ik van tevoren al zijn tv-uitzendingen gezien die er maar op de buis waren, ook degene die ik vreselijk vond. En dan kan ik heel goed huilen.

Bij de begrafenis van mijn beste vriend heb ik samen met zijn partner de film van hun huwelijk bekeken en tranen met tuiten gehuild. Maar dat kan nu niet, er valt nog niet zo veel te huilen, want ik zie al die mensen nu nog. Ze zijn nog om mij heen en in de buurt.

Het is in deze tijd wel telkens een stukje afscheid nemen, de laatste keer dit…de laatste keer dat…, de op een na laatste column…

Terugblikken, oogsten en vrijheid voelen
Ook een heel mooie tijd, een tijd van terugblikken, oogsten en ook de vrijheid voelen van daarna. Niks meer moeten, geen deadlines, geen wekker….Nou ik ga er maar bloid op an…

Ds.Marina
marinaslot@kpnmail.nl

Bidden

In de Bijbel staat ergens in de brief van Paulus aan de gemeente van Thessaloniki dat je moet ‘bidden zonder ophouden’
Nou had ik daar wel een mening  over:  zwaar overdreven!
Ik dacht  hierbij aan de mensen die vroeger bij ons vóór in de kerk zaten.  Mijn vader zei dat je door de week vooral geen zaken met ze moest doen, omdat  dán de liefde ver te zoeken was.

bidden zonder ophouden
Maar ineens begreep ik in de afgelopen weken wat het betekent om te bidden zonder op te houden. In onze familie werd er een baby verwacht, maar kortgeleden bleek dat het kindje te weinig gegroeid was.
Dan slaat de schrik om het hart, de ouders deden er alles aan om de groei te bevorderen, rust en aandacht,  zeer geregelde controle in het ziekenhuis en nog meer zorg voor de a.s. moeder.
Maar wat doe jij dan als betrokkene?
Als vanzelf ging ik bidden:  zoals ik vaak voor en met anderen doe, deed ik nu voor eigen kring. Hartstochtelijk bidden, en ik betrapte mij er op dat ik het overal deed  in de auto, op de trap, tijdens een vergadering, in de kerk, op de markt….
En ineens was het niet meer overdreven, het was het enige wat ik kon doen in deze situatie.

Weinig controle
Toen kwam er ook in mij op hoe hartgrondig ik heb gebeden, toen mijn vader een zware hartinfarct had  en ik als 17- jarige eigenlijk al wist dat ik mijn pappa zou verliezen. In tijden van leven en dood blijft er weinig over van de controle die we denken te hebben over het leven.
Het kindje is geboren, godzijdank gezond, maar piepklein!
En zij groeit goed.
En ik, ik ben weer verlost van een oordeel …mooi toch…

Ds.Marina
marinaslot@kpnmail.nl

Verschillig zijn

Weet je wat dat is : verschillig zijn? Het tegendeel van onverschillig!
Durf je het verschil te maken, durf je verschillig te zijn, was het thema van de dodenherdenking afgelopen 4 mei in Hoogkarspel.
De kinderen van de 8e groep van de basisscholen die met hun boek* bezig zijn geweest over oorlog en verzet, lazen verhalen voor over helden die het verschil durfden te maken in een tijd waarin je dat ook de kop kon kosten. En ze hadden er ook een eigen reactie op, een bespiegeling, een gedichtje ( elfje) en een hartenkreet aan het eind.

Het verschil
Ik kreeg een reactie van één van onze gemeenteleden die te mooi is om niet te delen.
“Mooie herdenking gisteren, hé. Ik wil je even iets vertellen:
Onze schoonzoon is touringcarchauffeur. Hij was gisteren met zijn reisgezelschap naar het concentratiekamp Buchenwald in Duitsland.
Hij had vrijheidsspeldjes gekocht via internet, maar die kwamen helaas pas aan toen hij al vertrokken was.
Toen heeft hij rode en witte rozen gekocht voor de reizigers.
Die zijn daar hartstikke duur. Per stuk haast net zo duur als een bos van 20 rozen hier in Nederland. Met het gezelschap heeft hij ’s middags bij het monument in dat kamp iedereen een roos aangeboden om neer te leggen en twee minuten stilte gehouden.  ’s Avonds heeft hij in het hotel ook uitgelegd dat Nederland om 20.00 uur de slachtoffers gedenkt van de 2e wereldoorlog en wederom om 2 minuten stilte gevraagd.
Zo maakte onze schoonzoon gisteren ‘het verschil’. “

Daar hoef ik niets aan toe te voegen, toch…

Ds.Marina
marinaslot@kpnmail.nl

*1940-1945; stille getuigen in ons dorp door G.J.M.Besseling