Column over Passie

Vanmiddag de film ‘Erbarme dich’ bekeken over de aria Erbarme dich uit de Mattheus Passion van Johann Sebastian Bach.
Een film die ontroerde, raakte niet alleen door de fantastische muziek maar ook door de menselijke maat die verbonden wordt aan de goddelijke muziek van deze Passie. Menselijke verhalen over lijden, verlies, rouw, ziekte etc ; de toeschouwers zijn daklozen van het koor de Straatklinkers uit Amsterdam. Zij zingen ook mee en vol overgave, het lied ‘O hoofd,  vol bloed en wonden’.
Maar ook het persoonlijke verhaal van de schrijfster Anna Enquist over het verlies van haar dochter Margit, de dirigent Pieter Jan Leusink die vertelt over zijn religieuze achtergrond en over het lijden dat dat teweeg heeft gebracht in zijn leven en dat van zijn zoon. Een Italiaanse danser, de musici die elkaar tegemoet zingen en spelen.

En dit alles roept bij mij veel op. Want zoals bij velen heeft de Mattheus Passion een geschiedenis.
Terwijl mijn vader in het ziekenhuis stierf en wij ons dat nog niet bewust waren, luisterden wij vol verdriet naar het slotkoor ‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’.

Verdriet lostrillen
De woorden over verdriet, angst voor verlies klinken in onze ziel doordringend door en trillen het verdriet los dat ergens zit.
Tranen wellen in ons op en wij worden bewogen door de Passie van Bach. Passie die tegelijk ons lijden maar ook ons  verlangen raakt. Want wat raakt ons het meest, verdriet over verlies van liefde, verlangen, intimiteit, en dat is wat de Mattheus Passion  ons geeft.

Ieder van ons heeft bij dit oerstuk uit de klassieke muziek een herinnering. Velen kunnen het hele oratorium uit hun hoofd zingen. En er is geen land waar deze passie zoveel fans heeft als Nederland. Op weg naar Pasen is het een mooie inleiding om de Passie te beluisteren, te lezen, tot je door te laten dringen. Want de versie van Bach van het Lijden van Jezus heeft zoveel raakvlakken met ons leven, ons lijden, onze angsten voor ziekte en dood, dat Pasen steeds levendiger wordt.

Grote bevrijding
In mijn leven wordt Pasen en de tijd ervoor vaak gekenmerkt door het bewust leven van diepe dalen en grote bevrijding. Het is alsof de werkelijkheid nogmaals laat zien dat het proces van diep lijden en weer opstaan zo menselijk en zo dagelijks is, dat je er verbaasd over bent.  En dan weet  ik weer dat Pasen niet alleen beperkt is tot deze tijd in het voorjaar, maar dat we in elke tijd van het jaar ons eigen Pasen kunnen beleven. Elke dag van ons leven zijn lijden en verlossing zichtbaar, voelbaar. En dat is niet hoog verheven en heilig met bijbelse woorden. Dat is van hier en nu, van onszelf en van onze kinderen, onze kleinkinderen.  Van de mensen om ons heen, van arm en rijk, van vrouw en man, van donker en licht.

Ik wens ons allemaal een bijzondere overgang van donker naar licht.

Ds Marina
marinaslot@kpnmail.nl