Vrouwen: persoonlijk verslag uit Upaya

Diana Vernooij tijdens een stiltewandeling in Upaya.

14 april 2017 – Tijdens een van de ceremonies buigen we voor al die vrouwen die belangrijk zijn geweest maar geen erkenning hebben gevonden in de geschiedenis. Mannen, vrouwen buigen. Ik ben in Upaya, zencentrum in Santa Fé New Mexico, gesticht door een van de weinige vrouwelijke roshi’s die er zijn, Roshi Joan Halifax. De shosu vertelt in haar dharmatalk* dat zij zich als meisje van 12 voorbereidde op haar bat mitswa. Ze vertelde de rabbi dat zij ook meer wilde studeren en ook graag rabbi wilde worden. En hij zei: “Maar Amie, meisjes kunnen geen rabbi worden.” Het was voor het eerst dat zij merkte dat meisjes beperkt werden. Haar interesse voor de bat mitswa was meteen weg.

Je ziet wel wat er opkomt, zei Kathie toen ze mij de meditatie-instructie gaf: breng alles wat opkomt diep in je buik. Meer niet, niet benoemen, niet onderscheiden en herkennen, alles wat ik gewend was geraakt in Vipassana. Gedachten komen op, herinneringen, ik laat ze los, adem ze diep in mijn buik. Ineens zie ik gezichten van vrouwen op De Tiltenberg, toen ik er werkte als directeur. Hoge verwachtingen van hun werk en de spiritualiteit ervan. Hoe mij dat beklemde. Onverwacht. Ik was voorbereid op marketing, financiën, op onderhoud van gebouwen, op jaarplannen. Ik was verliefd op de geschiedenis van het terrein en de gebouwen – door de Graalvrouwen gebouwd en gevuld met hun dappere spiritualiteit. Ik hield van de trainingen, sesshins en workshops. Ik was bereid meer dan alles te geven. Ik was niet voorbereid op de verwachtingen aan mij als leidinggevende van een spiritueel centrum.
Zeer pijnlijke situaties ontstonden. Vrouwen die boos waren, ziek werden. Vrouwen met eisen aan mij die ik niet wilde of kon waarmaken. Ik wilde alleen maar De Tiltenberg redden en dat bleek al onmogelijk.
Tranen.

Nu is het 15 jaar later. Door de jaren heen is die herinnering pijnlijk gebleven. Een paar jaar durfde ik geen leidinggevende meer te zijn, maar inmiddels zit ik er weer volop in. Ik ben er goed in, reorganiseren, mensen met zachtmoedige doortastendheid coachen, overplaatsen of ontslaan. Ik kan het, geld werven en structuren omgooien en iets opbouwen met een team samen.
Ik kijk terug en durf het nu, hier in de meditatie, op de plek waar zichtbaar kan worden in de sangha wat vrouwen hebben bijgedragen. Ik voel mijn paniek, de benauwdheid en angst van die tijd. En ik voel waarin ik faalde. Ik kon niet in een paar jaar tijd met compassie voor ieders zwakheid en verlangen het roer omgooien, het centrum een stuk commerciëler maken, sommige mensen ontslaan en anderen opleiden en hun verlangens naar spirituele leiding terug leggen.
Ik was te onervaren met een te grote opdracht.
Zo simpel?
Ja, zo simpel.

Diana Vernooij

*) In een ‘Dharma Talk’ brengt een leraar een stukje van zijn (of haar) ideeën van de leer van de Boeddha naar zijn gehoor. Vaak als onderdeel van een meditatie-retraite.

Op 29 maart vertrok Diana Vernooij voor twee maanden naar de Verenigde Staten. Gedurende zeven weken verblijft zij in het Upaya Zencentre in Santa Fe. Diana volgt drie weken zenretraite en aansluitend een training ‘Being with Dying’, olv. Joan Halifax. Vanuit haar verblijfplaats doet zij verslag van haar leerervaringen.

Lees ook: Een zenweekend koans | Dokusan, het onderhoud met de leraar | Negen dagen Sesshin | Seider, volle maan en zen | Sesshin II – Na twee weken ‘personal practise’ | Gronding helpt om te voelen en te laten gaan |