Berichten

Met hart, ziel en verstand

Met hart ziel en verstand

Hashtag #metoo ging als een razende rond op twitter en facebook afgelopen 2 weken. Er was een enorme reactie naar aanleiding van het wangedrag van Hollywoodproducent Harvey Weinstein.

Machtsmisbruik is blijkbaar niet van vroeger. Het zit diep in ons systeem verankerd.

Als je je wil ‘kan’ opleggen aan de ander, dan is de verleiding blijkbaar groot om die te gebruiken. In alle volken, in alle tijden. Maar macht is het tegenovergestelde van liefde. Dat is de overtuiging van Dietrich Bonhoeffer, de Duitse predikant en verzetsheld, zo schrijft schrijft in een gedicht in ‘Verzet en overgave’. Zowel geloof als liefde heeft vrijheid nodig, allebei kan je ze niet opleggen.
Want zowel geloof als liefde kan alleen groeien en zich verdiepen in vrijheid en vertrouwen.
Uiteindelijk blijft zowel geloof als liefde een geheim.
Liefde en geloof laten zich niet dwingen. En toch gebiedt God liefde- zoals we net in de lezing hebben gelezen. Heb de Eeuwige, uw God, lief met heel uw hart, en geheel uw ziel en al uw krachten.  Heb God lief met je hele hebben en houden. Hoe zit dat nou? Kan God dat  opleggen? En hoe ontspruit dat geloof dan? Is er een vonk die geloof en liefde in ons ontsteekt?

Liefdesgebod van Mozes
Het was Mozes die kwam met dit gebod. Na de 10 leefregels gegeven te hebben aan het volk in ballingschap, zei die; Heb God lief met je hart, ziel en je verstand. In het Hebreeuws staat er een woord ‘verstand’ dat ook vertaald kan worden met vermogen; je ‘geestelijk, lichamelijk en financieel. Met je hele hebben en houwen dus.
Dat lijkt dus een tegenstelling. Mijn gebod is; Heb me lief. In de liturgievergadering hebben we dit besproken. Dit naar aanleiding van Bart Jan die stelt dat God en Liefde voor elkaar vervangen kunnen worden. Heb de Liefde lief. Met huid en haar. Met alles wat je in je hebt.

God in ons van Jeremia
Na Mozes kwam Jeremia toch met een vervolg gebod. Een nieuw verbond. De belofte van het volk was verbroken. Het was ze niet gelukt. Jeremia profeteert; Luister volk van God. De Eeuwige heeft zijn wet in je hart gelegd.
Je kan God in je binnenste vinden. God heeft zijn wet, zijn gebod, in ons hart gegrift. Het Goddelijk mysterie is in ons. Blijkbaar moet je voor Gods wet naar binnen keren en ruimte geven.
God spreekt in ons binnenste, dat is een gewaarwordingsproces. Je moet je bewust zijn dat God van binnenuit werkt. De profeet  Jeremia zegt. Als je je binnenste laat spreken dan spreekt het Goddelijk mysterie zelf. Best een revolutionaire tekst. Jeremia geeft nieuwe betekenis aan het liefdesgebod van Mozes.

Heb lief van Jezus
En Jezus… die borduurt eigenlijk verder op Mozes en Jeremia. De liefdesgebod moet je zien dat het gebod van liefde in ons harten gegrift is. Heb de Eeuwige, uw God, lief met heel uw hart, ziel en verstand. ‘Houd net zoveel van uw medemens als van uzelf.’ Deze twee geboden zijn de basis van de hele wet en de profeten.”
In de liefde naar God moeten we God ook de vrijheid en ruimte geven. We kunnen mogen hem niet opsluiten en onze wil opleggen. Om te geloven met hart, ziel en verstand moeten we vooral liefdevolle mensen zijn.

Je wil niet opleggen
God is niet te vinden in macht en dwang. Niet in regels en dogma’s. Geloof en liefde is niet te vinden in macht en dwang. Je kan het niet opleggen. Als je in vrijheid de Liefde ruimte biedt, dan kan het groeien en verdiepen.
Ik denk aan Jezus’ gebed in de avond voor zijn lijden, hij bidt; ‘’niet mijn wil, maar uw wil geschiedde’’. Zelfs Jezus legde zijn wil niet op. Er was innerlijke ruimte om met hart, ziel en verstand te kunnen lief te hebben en geloven.

In liefde zijn in de Duif
Wat betekent dit liefdesgebod voor ons? Weg met macht, welkom aan liefde. Hashtag; #God spreekt in ons geweten. Er ligt een godsontmoeting in deze bewustwording en levensgevoel.
Mag ieder dan zijn eigen geloof hebben en eigen waarden koesteren? Als het zo individueel wordt, dan kunnen we nooit universele rechten van de mens bepalen. Kunnen we nooit opstaan tegen onrecht en nooit meewerken aan een wereld waar brood, recht en liefde is voor ieder mens. Regels hebben we nodig.
God spreekt en wordt door iedereen anders begrepen. Met dit verschil dat we kunnen zien wat liefde is- en wat niet. Haat is niet het tegenovergestelde van liefde, het is macht wat het tegenovergestelde is van liefde. Zodra iemand zijn mening oplegt aan de ander. Zodra er sprake is van machtsmisbruik, dan moeten we ons afvragen; is dit God die spreekt? Liefde en geloof laat zich niet dwingen.
Spreek jezelf uit, zorg voor elkaar en jezelf. Maar we moeten dus met alles wat we in ons hebben, de macht over de ander voorkomen. Met ons hart, ziel en verstand. Zoals Bonhoeffer schreef; Zowel geloof als liefde heeft vrijheid nodig, allebei kan je niet opleggen. Dat wens ik ons dus met hart, ziel en verstand. Dat wij als geloofsgemeenschap elkaar onze wil niet zullen opleggen en de liefde ruimte geven.

Hastag #letloverule

Moge het zo zijn.

– – – – – – –
Vieringteksten, context rond deze overweging (PDF)

Alle Overwegingen in 2017