Berichten

Fred Vos

Gronding helpt om te voelen en te laten gaan

/in , ,
Gronding - onderdeel van het 'Grace'-model, beoefend in de Training 'Being with Dying', Upaya, USA

Voor het concrete begeleiden van mensen bij sterven leerden we het ‘Grace’-model. Iedere letter herinnert ons aan iets belangrijks. De ‘G’ staat voor ‘gronding’, stevig in je eigen lijf aanwezig zijn. ‘Plug-in’ noemde een van de begeleiders deze wijze van zitten.

Op de eerste dag van de training Being with Dying* werden we gevraagd wat we wilden achterlaten. Ik had niets achter te laten. Ik was al meer dan 5 weken onderweg. Ik had mijn verdriet gevoeld bij de lenteretraite, had als een blij ei langs de kust van Californië vakantie gevierd met mijn vriend Lars. Nu weer terug in Upaya was er niets dat me bezwaarde.

Ik had wel een wens: te voelen wat er te voelen viel. Ik verwachtte dat oud verdriet zich zou laten zien. De doden leven in ons en we zouden bij de dood en onze doden zijn de komende tijd. “Laat me het lef hebben te voelen wat in mij huist”, wenste ik. Ik heb geen dagelijkse praktijk met stervensbegeleiding, maar ik verwacht dat wat ik leer me zal helpen bij alle andere moeilijke situaties waar ik in terechtkom.

Er waren sessies, theorie (neuroscience en ethiek) en vooral ook veel praktijk. Oefeningen, groepjes en geleide meditaties. Vooral Tonglen-meditatie, het inademen van alle zwaarte en pijn en het uitademen van lichtheid en liefde. Dat is een effectieve manier om compassie te ontwikkelen voor wat ons neigt af te schrikken. Ik had het vaker gedaan en we pasten het toe op onze ervaringen met de dood. Ik was weer dicht bij verdriet om verlies dat nooit verdwijnt maar wel zachter en eigener wordt.

Voor het concrete begeleiden van mensen bij sterven leerden we het ‘Grace’-model. Iedere letter herinnert ons aan iets belangrijks. G van gronding**, stevig in je eigen lijf aanwezig zijn. ‘Plug in’ noemde een van de begeleiders deze wijze van zitten. Ik ging zitten met een rechte rug en plugde mijn zitbotjes in de stoel. Dat werkte. Niet overstrekt met een holle rug, niet gekromd hangend. Stevig in je eigen lijf aanwezig zijn en weten wat je gewaarwordingen zijn is nodig voor de R. Roep je intentie in herinnering. Waarom doe je wat je doet? Het is belangrijk te weten waarvoor je hier bent. Ik ben hier omdat ik alle aspecten van het leven wil onderkennen en ermee overweg wil kunnen gaan. Die intentie voelt sterk en motiverend. Als je je intentie weer weet, dan kun je naar de A: afstemmen op je eigen lijfelijke gewaarwordingen en emoties en op die van anderen. Als je de verschillende emoties herkent in je eigen lijf, dan kun je ook die van anderen aanvoelen. En dit bevreemdde me, er waren weinig emoties bij de verschillende oefeningen terwijl ik wel die van anderen kon herkennen. C: check de verschillende reacties en mogelijkheden, dan kun je kiezen hoe je wilt reageren. Dat is E: effectief handelen.

De meditaties leidden ons langs de dood, de dood van dierbaren en onze eigen dood. Beetje bij beetje gingen de meditaties dieper totdat we onze eigen dood helemaal doorleefden, een voor een het einde van alle verschillende zintuigen – althans, voor zover we ons dat konden voorstellen uiteraard.

Nee, er was geen angst of schrik, geen afkeer of weerstand. Geen gevoelens die opspeelden, geen heftig verdriet om de dood van anderen. Ze waren me wel nabij: mijn zus Marja en mijn moeder, mijn vriend Carl en vriendin Trees – als de belangrijkste mensen wiens sterven grote invloed hadden op mijn leven. Maar het bevreemde me dat er zo weinig te voelen viel aan eigen emoties. Anderen lieten hun tranen zien, hun onmacht of verdriet. Toch voelde ik me geen outsider van de training en zeker geen koele kikker. Een klein stemmetje in me zei: ‘het is de gronding’. Het stemmetje was zo klein dat ik het bijna verwaarloosde. Maar mijn verwondering was gewekt. Ik verwachtte emoties die verborgen waren, maar het bleek de gronding die nieuw was. De kracht ervan voelde ik net zo sterk door me heen golven als de kracht van mijn intenties. Ik zag ineens mijn patroon: beschouwen van en denken over mijn emotie, in plaats van deze lijfelijk doorvoelen. Gronding helpt om te voelen en te laten gaan en niet in het denken te blijven ronddolen. Ingeplugd in de aarde zijn geeft stabiliteit en kracht. Hangend in je stoel ben je reactief naar wat je overkomt. Rechtop met een holle rug ben je juist gespannen en te bepalend. Rechtop en ingeplugd, voelde ik, is er balans tussen ontvangen en reageren. Ik zit weinig rechtop. Het is mijn gewoonte om te wiebelen, dan weer eens onderuit afwachtend, dan weer gespannen overal op reagerend, mijn vingers verfrommelend.

Wat een ontdekking. Er is een houding die het juiste midden houdt. Die mij in het juiste midden houdt. Daar moest ik het de komende tijd maar eens mee doen.

Diana Vernooij

Op 29 maart vertrok Diana Vernooij voor twee maanden naar de Verenigde Staten. Gedurende zeven weken verblijft zij in het Upaya Zencentre in Santa Fe. Diana volgt drie weken zenretraite en aansluitend een training ‘Being with Dying’, olv. Joan Halifax. Vanuit haar verblijfplaats doet zij verslag van haar leerervaringen.

Lees ook: Een zenweekend koans | Dokusan, het onderhoud met de leraar | Negen dagen Sesshin | Vrouwen: persoonlijk verslag uit Upaya | Seider, volle maan en zen | Sesshin II – Na twee weken ‘personal practise’ |

*) BEING WITH DYING: The Professional Training Program for Clinicians in Compassionate Care of the Seriously Ill and Dying  has been dedicated to fostering a revolution in care of those who are seriously ill and those who are facing death.
This unique program provides clinicians with essential tools for taking care of dying people and people suffering from serious illness with skill and compassion, as well as sustaining resilience and dedication as they serve others.

– Roshi Joan Halifax, PhD Project Founder & Director

**) Gronding (ook wel aarden genoemd) is voor veel mensen een dagelijks ritueel om letterlijk steviger te staan, beter in balans te zijn en blijven en minder te worden beïnvloed door wat er om je heen gebeurt.

Fred Vos

Bo de Myttenaere: veelbelovend pianist

/in
Bo de Myttenaere, pianist

Veelbelovend jonge pianist Bo de Myttenaere speelt vanaf zijn zevende met veel passie piano.

Bo de Myttenaere is geboren op 24 februari 2000 te Suwon (Zuidkorea). Vanaf zijn zevende speelt hij met veel passie piano. Momenteel heeft hij les van de Japanse pianolerares Mayumi Eguro.
Bo’s favoriete klassieke componisten zijn Chopin en Liszt, favoriete moderne componisten zijn Ludovico Einaudi, Philip Glass, Yann Tiersen en Yiruma. Bo speelt met veel gevoel en wil zijn publiek altijd ‘raken’ met zijn optreden.

Bo vervangt op zondag 28 mei as. de vaste pianiste van geloofsgemeenschap De Duif, Irina Ursu-Antonova, tijdens de doopviering van Seger Boersma, zoon van Holke Hans en Baudyn. Naast de koor- en samenzang speelt Bo ook: Minuet van Händel en Lieder ohne Worte op.30 no.6 van Mendelssohn.

Meer informatie over Bo is te vinden op bodemyttenaere.nl.

Voorganger in deze viering is Marina Slot.

Fred Vos

Confirmation in de Lutherse Kerk in Denemarken

/in , ,
2017 mei Confirmation in Denemarken

De Confirmation is een belangrijke gebeurtenis in het leven van jonge mensen.

Onlangs waren wij op familiebezoek in Denemarken omdat wij uitgenodigd waren voor de Confirmation van een meisje van 13, de kleindochter van mijn schoonzus en zwager.
In de Lutherse kerk die een staatskerk is, is de Confirmation een belangrijke gebeurtenis in het leven van jonge mensen. Je zegt ‘ja’ tegen het geloof in Jezus Christus en je bereidt dat nauwgezet voor met de priester, de andere kinderen en natuurlijk je ouders.

Jongvolwassen
In een feestelijk versierde kerk waren 14 jonge mensen met hun familie en vrienden samen om dit feest te vieren.
Opvallend is, is dat veel meisjes al jongvolwassen vrouwen zijn en de jongens er nog klein en kinderlijk uit zien.
De jongeren worden na hun ‘ja’ gezegend door de priester en ze krijgen van haar een Bijbeltekst mee voor onderweg in hun leven.
Ontroerend om dat jonge spul zo plechtig bij elkaar te zien met de emotie als jouw kind, kleinkind, neefje of nichtje, vriendin of vriend aan de beurt is. Dan gaat de familie staan en vormt als het ware de beschermende kring die om je heen staat en voor je opkomt.
En het feest stopt niet bij de kerk, want er is van alles te vieren eerst in een restaurant met een uitgebreide lunch met speeches, liedjes en geschenken. Later nog in de familiekring met sandwiches en koffie voor degenen die nog een verre reis moeten maken.
Wij waren er vol van en niet alleen van al het eten. Ook van een hele dag Deens proberen te verstaan, praten in het Engels en een beetje Nederlands.

Ruime budgetten
Verbazing was er bij mij over de ruime budgetten van de kerken, er zijn meestal 2 of 3 priesters in een kerk, in de nieuwe wijken die gebouwd worden, wordt ook onmiddellijk een splinternieuwe kerk gebouwd.
En dan kom ik afgelopen zondag in de Lutherse kerk van Enkhuizen,
die deze maand afscheid neemt van haar mooie oude kerkje aan de Breedstraat. Een gemeenschap van Deense oorsprong, opgericht door zeelieden die in Enkhuizen zijn blijven hangen. Wat is het toch gek verdeeld in de wereld.

Ds.Marina
marinaslot@kpnmail.nl

Fred Vos

Sesshin II – Na twee weken ‘personal practise’

/in , ,
Leraar Norman Fischer: "Seeds of karma"...

“Seeds of karma”, noemt leraar Norman Fischer in deze sesshin de oprispingen zoals ik had met mijn irritatie. Alles wat in jou opkomt is gevolg van karma, een effect van wat je eerder deed of naliet.

Wat is nu eigenlijk de intentie van zen, vraag ik de leraar, Norman Fischer, aan het begin van de sesshin, hier in Upaya in Santa Fé. Ik begrijp het verschil tussen het waarnemen van de bewegingen van de geest, die ik in Vipassana leerde, en het naar je buik brengen van al je gedachten. Ik voel het verschil. Vipassana levert me scherpte op, inzicht in wat mijn geest allemaal tevoorschijn tovert. Op zijn best is mijn meditatie als een laserstraal, dwars door alle gemoeds- en geestesbewegingen. Nu ben ik wat onthand. Zen ben ik verleerd.

Na twee weken ‘personal practise’ is de sesshin gestart. Dat betekent verdubbeling van ochtend- en avondmeditatie, volledige stilte behalve de dagelijkse dharmatalk, en alle maaltijden in oriyoki-stijl. Dat wil zeggen, we eten in de zendo: wij in meditatiehouding en het eten wordt hoog gedragen binnengebracht en per persoon in onze bowls geserveerd, een voor een. Het is een heel ritueel met wat onwennigheid de eerste paar keren. Want alles is volgens een bepaalde orde. Hoe je je bowls uitpakt, neerzet, vult, wanneer je eet en hoe. Ook het schoonmaken van je bowls, lepel en eetstokjes gaat ceremonieel evenals het inpakken van je bowls. Het lukt me om de vereiste lotusbloem telkens mooi bovenop mijn pakje bowls gestrikt te krijgen.

Dankzij mijn knie, die ik niet teveel moet belasten, ben ik op een stoel gaan mediteren. Dat scheelt me een hele hoop pijn. Echt comfortabel wordt het natuurlijk niet-alledaags je 40 minuten stil moet zitten.

De eerste dag slaap afgewisseld met pijn. De dag erop wordt het helderder. Dan een dag waarin ik helemaal blij ben met alles, alles is perfect zoals het is. Onmiddellijk afgestraft met een dag vol irritatie en scepticisme. Mijn buurvrouw op de mat snift voortdurend. Mijn irritatie kon ik niet oplossen door mijn buurvrouw die eindeloos snifte, te vragen ermee te stoppen. We zijn immers stil en op onszelf. De irritaties in mijn buik laten zakken is als een ruitenwisser in de stromende regen, het werkt maar heel even. Ik neem toch maar weer mijn toevlucht tot de Vipassana en onderzoek het gevoel. De scherpte in de irritatie herken ik als oud zeer, en ik doorvoel mijn woede, herken oude pijn erin van niet gezien en gekend worden in wat ik nodig heb, en dan is het weggebrand. De heftigheid van de irritatie is weg. Als ik nu vraag om aandacht voor het sniffen, is het zonder ergernis. Sniffen is alleen maar afleidend. Meer niet.

We bestuderen een oude tekst: ‘Vasubandhu’s 30 verses’, aan de hand van het boek met uitleg en commentaar van Ben Connelly. Vasubandhu probeerde 13 eeuwen geleden al de Mahayana traditie te verzoenen met de Theravada, zoals ik nu de Zen met de Vipassana.

“Seeds of karma”, noemt Norman de oprispingen zoals ik had met mijn irritatie. Alles wat in jou opkomt is gevolg van karma, een effect van wat je eerder deed of naliet. Daar kun je niets aan doen. Maar er is een moment tussen de ervaring en je reactie, en daar ligt je vrijheid. Je kunt die oprispingen voelen en zo verwerken, zonder erin te geloven dat de buitenwereld moet veranderen. Reageer je je irritatie af met gevoel dat je in je recht staat, of verwerk je eerst je emotie en ga je dan pas naar die ander reageren? Daarin ligt het verschil van wijsheid.

De zes zintuigen (alle zintuigen inclusief het denken) transformeren, leert Vasubandhu, leidt tot onderscheidingsvermogen – je ziet scherper wat van jou is en wat van een ander. Verwerken van karma maakt dat je het algemeen menselijke in alles wat in je opkomt herkent. Wat ik ervaar, ervaren alle mensen telkens weer. Iedereen neigt erin de werkelijkheid te willen veranderen omdat die ons lijkt dwars te zitten, maar dat is  een illusie. Lijden is universeel en onze neigingen dus ook. Zo kan dit inzicht tot compassie leiden met alle levende wezens. En dat is precies de intentie van zen, krijg ik als antwoord van de leraar. Zen leidt tot compassie met jezelf en alle levende wezens. Ik ervaar het als een zachte kwetsbaarheid, die ik deel met iedereen.

Diana Vernooij

Op 29 maart vertrok Diana Vernooij voor twee maanden naar de Verenigde Staten. Gedurende zeven weken verblijft zij in het Upaya Zencentre in Santa Fe. Diana volgt drie weken zenretraite en aansluitend een training ‘Being with Dying’, olv. Joan Halifax. Vanuit haar verblijfplaats doet zij verslag van haar leerervaringen.

Lees ook: Een zenweekend koans | Dokusan, het onderhoud met de leraar | Negen dagen Sesshin | Vrouwen: persoonlijk verslag uit Upaya | Seider, volle maan en zen | Gronding helpt om te voelen en te laten gaan |

Fred Vos

Een kruis langs de weg

/in , ,

Ik moet vanmorgen naar Enkhuizen en rijd langs de provinciale weg. Vlak voor het kruispunt waar ik altijd linksaf sla naar Hoogkarspel zie ik een klein natuurstenen kruis staan.

Monument
In de gauwigheid zie ik niet wat er op staat. Ik vermoed dat het voor een jong mens is die in het verkeer is omgekomen. Maar als ik het later opzoek, blijkt het een monument te zijn voor een jonge verzetsstrijder uit Venhuizen, Nico Broers 23 jaar oud. Achter dit kleine kruis en die paar woorden zit een persoonlijk verhaal van moed en levenslust maar ook van de dood in de ogen zien en sterven voor de vrijheid van anderen. De Passion langs de provinciale weg Hoorn-Enkhuizen!
Persoonlijke verhalen, daar gaat het om, want door die verhalen wordt de noodzaak om aan en voor vrede te werken helder.
Op 4 mei bij de dodenherdenking in de protestantse kerk op het Raadhuisplein in Hoogkarspel vertellen we die persoonlijke verhalen aan elkaar.

Kostbare vrede en vrijheid
Om stil te staan bij hoe kostbaar onze vrede en vrijheid is en hoeveel ( jonge) mensenlevens oorlog kost. Kom je daar ook om 19.00 u? Ook Nico Broers komt ter sprake om niet te vergeten.. Daarna gaan we met elkaar naar het monument om 2 minuten stil te staan bij de slachtoffers van toen en van nu.
In Westwoud is er ook een herdenkingsmoment in de protestantse kerk om 19.00 u. Omstreeks half 8 gaan de aanwezigen richting de Schalm en lopen vandaar naar het Heidens kerkhof naar het monument voor de stilte van 20.00 u.
Op dit kleine kerkhof liggen helaas drie slachtoffers begraven van geweld toen én nu: dr. Wytema, Hans Engel en Etienne de Boer. Gedenken om nooit te vergeten..

Ds.Marina
marinaslot@kpnmail.nl

Fred Vos

Dol op onze mannen

/in ,

Ja, daar kijk je van op, van zo’ n titel. Heeft de dominee dan toch een man? Neen, dat heeft ze niet, maar wij hebben wel twee mannen regelmatig over de vloer, vandaar ‘onze mannen’.

Wennen aan een kus
Het begon bij mij met een schilder, een hele bijzondere schilder, die mijn huis schilderde en met mij over filosofie debatteerde en mij boeken uitleende. Ook dronken wij samen wel een lekker glas wijn en dan ging het overal over, over liefde, relaties enz.
Toen wij in ons nieuwe huis kwamen wonen, bracht onze schilder zijn collega, de timmerman mee. Hij moest er nog even aan wennen dat wij elkaar met een kus begroeten maar dat was gauw gepiept.
Samen zijn ze allround! Alles wat er gedaan moet worden, gebeurt direct of op termijn. Die termijn kan wel eens wat langer duren want toen onze kastdeur niet liep, moesten we wel heel vaak bellen en appen voordat er actie werd ondernomen. Maar toen kwam onze man wel: stralend met een dikke kus en een boeket bloemen. En de kastdeur loopt weer als een zonnetje.

Welke schilder geeft jou een boeket als hij je hele huis heeft geschilderd?? Raad eens… De onze…

Jaloers
Toen we trouwden in Amsterdam waren ze er ook, wel een beetje te laat, want de een dacht dat het zo laat begon en de ander zo laat. En dan ben je wel eens echt te laat. Maar gelukkig was de taart nog niet op…
Mijn vrouw en ik zijn dol op onze mannen en zij op ons…
Jaloers?? Dat is ook de bedoeling van deze column, want het zijn ‘onze mannen’, maar je mag ze wel eens lenen. Alleen als ze er zelf zin in hebben, want daarom hebben ze zo’n plezier in hun werk.

Ds.Marina
marinaslot@kpnmail.nl

Fred Vos

Lenteboeket

/in ,

Ik zit in mijn werkkamer vlak achter de oude Westfriese Omringdijk te werken.
Onze buren en Marleen hebben van de voorzijde van de dijk een soort Keukenhof gemaakt door alle bolletjes in de grond te stoppen die je maar kunt bedenken in deze tijd.
Sneeuwklokken, krokussen, witte narcissen, gele narcissen, roze hyacinten en blauwe hyacinten, blauwe druifjes etc. Daarbij staat er nog een prachtige forsythiastruik te bloeien.

Verlegen
Dus we hebben een prachtig uitzicht en ik helemaal. Net als ik even opkijk komen er twee meisjes langs. De een staat wat verlegen te kijken, de ander heeft al het begin van een prachtig lenteboeket in de hand. Ze gaat daadkrachtig verder met plukken in ons tuintje.
Met zorg kiest ze de verschillende bloemen uit voor haar ruiker.
Ik veer op om haar te vertellen dat dát toch niet te bedoeling is van dit mooie dijkje.
Maar ga dan weer even zo snel zitten, wat zal ik haar plezier bederven.
Ik zie dat ze met zorg bezig is, hier een bloempje, daar een en het geheel maakt geen inbreuk op onze bloemenweelde.
Ik kan mij nog herinneren dat ik ook zo iets wilde doen, maar nooit durfde omdat er dan altijd wel iemand de deur uitstoof om mij terecht te wijzen.

Bloemen plukken
Ik blijf zitten en geniet van het gezicht, een meisje dat aan het bloemen plukken is, voor wie zou het zijn? Voor haar moeder of haar vader, voor haar zieke oma of opa, je kunt er allerlei fantasieën op los laten.
Het is een mooi boeket geworden en ze stapt er blij mee weg.
Wat heerlijk dat zij wel durfde te doen wat ze wilde: een mooi boeket maken voor iemand van wie ze houdt.
Mooi lenteweer en geniet van alle bloemen!

Ds.Marina
marinaslot@kpnmail.nl

Fred Vos

Poezenoppas

/in , ,

Toen mijn vrouw en ik elkaar ontmoetten, was zij net van plan om een nieuw katje te nemen. Haar kat was overreden en zij wilde graag weer een nieuwe huisgenoot. Zonder dieren is het zo stil in huis. Ik moest helaas direct zeggen dat zij moest kiezen voor een kat of voor mij, want alletwee gaat niet zo goed samen.

Ik ben na 15 jaar een heerlijke rode jeweetwel kater te hebben gehad, ernstig allergisch geraakt voor kattenharen. De laatste jaren van mijn Tommy had ik wel wat minder lucht als gebruikelijk en ik dacht dat het kwam door de ouderdom en alle losse haartjes. En wegdoen, ho maar natuurlijk. Maar toen hij overleden was, kreeg ik weer heerlijk veel zuurstof in de longen. Dus na nog één keer een logeerpartij van een andere kat, wist ik het wel. Dit niet meer. En dat terwijl ik zo dol ben op dieren.

Nu hebben vriendinnen van ons twee jonge katjes en dat is ontzettend leuk. En zij wilden na 6 maanden ouderschap wel weer even de Noorse sneeuw in. Maar ja, hoe moet dat?  Mijn vrouw is permanent bij de katjes en ik wilde ook. Nu blijkt dat na een middag, avond en nacht het toch niet zo gezond voor mij te zijn. En warempel, wij zijn er helemaal van ontregeld.

Vanmorgen zei ik: we gaan leuk afspraakjes maken met elkaar. Maar gek is het wel na ruim 3 jaar samenwonen.
Morgen komt ze na de viering naar mij toe en komt ze bij mij eten. Hoe we het de rest van de week doen, zien we wel. Het lijkt wel verkeringstijd en dat is ook weer spannend.
Zo kunnen kleine katjes heel wat teweeg brengen in het leven van twee volwassen vrouwen.

Ds.Marina
marinaslot@kpnmail.nl